Onderzoek legt patronen achter vreemdgaan bloot: "Gevolg van een slechte relatie"

Vreemdgaan bestaat helaas al sinds mensenheugenis en kan allerlei verschillende redenen hebben. Hoewel ontrouw voor velen totaal verbijsterend kan lijken, hebben onderzoekers nu enkele elementen geïdentificeerd van de ‘psychologie’ achter vreemdgaan en waarom mensen doen wat ze doen. Maar niet alleen dit, het onderzoek is er zelfs in geslaagd belangrijke patronen aan te wijzen die kunnen leiden tot ontrouw.

In een studie gepubliceerd door Psychological Science is gebleken dat er verschillende patronen opduiken bij mensen die vreemdgaan in hun relatie. De studie, die vorig jaar voor het eerst werd gepubliceerd, onderzocht de dynamiek van persoonlijk en relationeel welzijn rond alles wat met ontrouw te maken heeft. De Universiteit van Tilburg analyseerde een cohort van ongeveer 1000 volwassenen uit Duitsland gedurende gemiddeld acht jaar om na te gaan hoe bepaalde levensgebeurtenissen hun romantische relaties beïnvloedden.

Oorzaak van relatieproblemen of een reactie erop?

Het onderzoek, getiteld ‘Estranged and Unhappy?’, heeft een aantal interessante bevindingen opgeleverd. Seksuele ontrouw, die in de studie ‘extradyadische seksuele betrokkenheid’ wordt genoemd, zou een van de ‘meest veroordeelde’ relationele misstappen zijn. De auteurs zeggen: "Van ontrouw wordt grotendeels aangenomen dat het schadelijke gevolgen heeft voor het persoonlijke en relationele welzijn." Niet echt groot nieuws, maar kom.

In de longitudinale studie werd nagegaan of vreemdgaan de directe oorzaak is van relatieproblemen of dat het slechts een reactie is op een probleem dat al in de relatie aanwezig is. Hoewel het waar is dat ontrouwe partners een lager psychologisch welzijn kunnen ervaren met gevoelens van schuld, stress over het verbergen van het verraad en een scheef beeld van hun eigen moraliteit, merkten de onderzoekers een ander zeer interessant patroon op.

Vreemdgaan als een 'meetinstrument'

Door de groep gedurende al die jaren zorgvuldig te bestuderen, ontdekten de onderzoekers dat ontrouw wel eens een gevolg zou kunnen zijn van relatieproblemen, in plaats van een oorzaak. De tekst luidt: "Door aan te tonen dat het welzijn begint af te nemen voordat ontrouw plaatsvindt, biedt deze studie een gedifferentieerde kijk op de tijdsdynamiek van ontrouw." Vreemdgaan, volgens de studie, zou in plaats daarvan een manier kunnen zijn om te meten of de relatie in de eerste plaats al onbevredigend was.

De onderzoekers gaven toe dat deze vraag al tientallen jaren onderwerp is van theoretisch debat. Uit de studie bleek ook dat, terwijl de voor de hand liggende emotionele effecten bij de bedrieger optreden nadat de ontrouw heeft plaatsgevonden - een lager gevoel van eigenwaarde, minder tevredenheid in de relatie en minder intimiteit - andere maten van welzijn bij het slachtoffer niet afnamen. Interessant is wel dat wanneer er belangrijke gebeurtenissen in de relatie plaatsvonden, beide partijen meer conflicten en minder tevredenheid meldden in de aanloop naar de gebeurtenis.

Onderzoek 'niet overtuigend'

Voor de meerderheid van de testgroep, die bestond uit 947 mensen (609 plegers van ontrouw en 338 slachtoffers), herstelden de relaties zich nooit volledig nadat de ontrouw had plaatsgevonden. Ontrouwe vrouwen en koppels met ‘lagere relatieverplichtingen’ hadden echter een veel betere kans om de zaken te herstellen. De onderzoekers benadrukten wel dat, hoewel de bevindingen cruciaal zijn voor een beter begrip van de relatiedynamiek, het onderzoek nog steeds ‘niet overtuigend’ is. “De empirische literatuur blijft onbeslist over de vraag of ontrouw leidt tot relatieproblemen een louter symptoom is van problematische relaties, of beide,” besluiten ze.

(Foto's: Freepik)