Raad van State wil niet bemiddelen in geschillen

"De Raad van State wil niet bemiddelen in geschillen tussen de overheid en de burgers, want daarvoor heeft het auditoraat veel te weinig personeel en dit zal de geschillen nog veel langer doen duren". Dat lieten de vertegenwoordigers van de Raad van State zopas weten op een hoorzitting over de hervorming van hun eigen orgaan in de Senaatscommissie Binnenlandse Zaken.

De problemen zijn bekend. De Raad van State (RVS) kan onjuiste overheidsbeslissingen (een foute benoeming, een fout gemeentelijk reglement over bedelen of straatverboden,....) alleen vernietigen, maar niet corrigeren. Dat leidt tot enorme vertragingen vooral in bouwdossiers (bouw van gevangenissen, doortrekken van tramlijnen e.d.). Voormalig minister van Binnenlandse Zaken Annemie Turtelboom (Open Vld) had destijds een ontwerp klaar om de Raad te hervormen, maar tot nu toe gebeurde er niets mee. Haar opvolgster Joëlle Milquet (cdH) werkt aan een eigen ontwerp. Dat zou al vorig jaar tegen Pasen (!) klaar zijn, maar het is er nu nog altijd niet. De Senaatscommissie Binnenlandse Zaken hoorde vanmorgen dan maar de bazen van de Raad van State zelf. Zij konden uitleggen hoe zij de hervorming zien.

Bestuurlijke lus

1. De Raad van State moet de overheid die een vormfout maakte bij een beslissing (bv. een gebrekkige motivering), de mogelijkheid kunnen geven om die vormfout recht te zetten. De RVS vernietigt de beslissing dan niet, maar hij zegt gewoon: zet die vormfout recht. De regeling geldt alleen voor vormfouten. Dat noemt men de bestuurlijke lus. Wanneer de fout tot gevolg heeft dat misschien een andere beslissing was genomen (bv. omdat geen milieu-effectenrapport is gevraagd) geldt deze regeling niet.

2. De RVS moet foute beslissingen desnoods alleen voor de toekomst kunnen vernietigen. Hij moet dus kunnen zeggen: deze beslissing is illegaal, maar ze blijft toch overeind. Alleen zal in de toekomst anders over dit soort zaken moeten worden beslist. Dit moet niet alleen gelden voor een fout reglement, maar ook in individuele zaken.

3. De RVS moet zelf de maatregel kunnen opleggen die zich opdringt. Hij kan in extreme gevallen dus in de plaats van de overheid een beslissing nemen, bv. in een subsidiedossier.

Schadevergoeding

4. De RVS moet zelf een schadevergoeding kunnen toekennen aan burgers die een zaak winnen. Nu moeten die nog achteraf naar de burgerlijke rechtbanken met jaren vertraging tot gevolg.

5. De RVS moet de overheid een advies kunnen geven over hoe beslissingen in de toekomst correct kunnen worden genomen.

6. Het kort geding moet worden hervormd. Nu moet je een zwaar en moeilijk te herstellen nadeel aantonen om een foute overheidsbeslissing te kunnen laten schorsen. Onzin, meent de RVS: als een beslissing illegaal is, moet ze onmiddellijk kunnen geschorst worden, ook zonder dat betrokkene een zwaar en moeilijk te herstellen nadeel lijdt. Bovendien moet iedere belanghebbende op ieder moment een kort geding kunnen aanspannen en niet alleen in het begin van de zaak. En tenslotte moet de RVS als er heel zware hoge belangen in het geding zijn, kunnen beslissen dat een illegale beslissing toch niet geschorst wordt. De bedoeling van deze hervorming van het kort geding, moet dit geding zoveel mogelijk overbodig maken. De RVS wil dat in alle vernietigingszaken een beslissing valt binnen de 15 tot 18 maanden.

Geen bemiddeling

7. De RVS wil niet zelf bemiddelen tussen overheid en klagers, zoals Open Vld voorstelt. Hij vindt dat niet de taak van een rechtsprekend orgaan zoals de RVS. Bovendien slaagt het auditoraat er nu aan Franstalige kant nog altijd niet in om binnen de zes maanden een verslag over een individuele zaak in te dienen. Dat zal nog erger worden als het auditoraat ook moet gaan bemiddelen, want de auditeurs van de Raad die bemiddeld hebben, kunnen daarna niet meer oordelen ten gronde. Bemiddeling moet kunnen, maar buiten de RVS, vooraleer de zaak bij de RVS is gestart.

Ondertussen blijft het wachten op het ontwerp-Milquet.

JDW Foto Belga