Zwartwerk in België: zoveel miljard draait er elk jaar buiten het systeem om

In België speelt zich naast de officiële economie een immense 'onzichtbare' markt af. Naar schatting is deze schaduweconomie goed voor zo’n 15,4% van het bruto binnenlands product. Dat komt neer op een indrukwekkende 77 miljard euro per jaar die buiten het reguliere circuit omgaat.

Wat valt onder de schaduweconomie?

De schaduweconomie omvat een breed scala aan activiteiten die buiten het zicht van de overheid blijven. Denk aan zwartwerk, belastingontwijking en niet-geregistreerde transacties. Met name in sectoren als horeca, bouw en huishoudhulp komt dit veel voor. Hier worden lonen regelmatig cash uitbetaald zonder aangifte, deels om kosten te drukken of een concurrentievoordeel te behouden.

Ook zelfstandige beroepen zoals kappers, schoonheidsverzorgers en kleine winkeliers maken soms gebruik van betalingen buiten het officiële circuit. De kleinschaligheid en het persoonlijke karakter van deze diensten maken toezicht lastig. (lees verder onder de afbeelding)

Recordbedrag aan verdachte geldstromen opgespoord

De Belgische overheid zet sinds enkele jaren steeds meer middelen in om deze verborgen economie aan te pakken. In 2023 bracht de antiwitwascel meer dan 2,8 miljard euro aan verdachte geldstromen in kaart. Dat bedrag is grotendeels gerelateerd aan belastingfraude en financieel gesjoemel. Meer dan 3.000 dossiers werden doorgestuurd naar het gerecht. Het toont aan dat er vooruitgang wordt geboekt, al is het slechts het topje van de ijsberg.

Waarom zwartwerk blijft bestaan

Ondanks strengere controles blijft zwartwerk een hardnekkig fenomeen. Eén van de belangrijkste oorzaken is de hoge belastingdruk. Werkgevers en zelfstandigen zoeken soms naar manieren om kosten te drukken of om administratieve rompslomp te vermijden. Volgens experts is er meer nodig dan controle alleen. Hervormingen die het aantrekkelijker maken om legaal te werken – zoals lagere lasten en eenvoudigere procedures – zijn volgens velen essentieel om de schaduweconomie structureel in te perken.

(Afbeeldingen: Unsplash)