Geen kerkbelasting, maar wel zelfde statuut voor alle erediensten

Alle bedienaren van erediensten krijgen hetzelfde statuut, hetzelfde loon, hetzelfde pensioen, dezelfde wijze van erkenning. Dat is één van de belangrijkste voorstellen van de Werkgroep-Magits, die in mei 2009 werd opgericht en gisteren haar eindrapport voorstelde. Er komt ook géén kerkbelasting.

België heeft naast de vrijzinnige levensbeschouwing nog 6 erkende godsdiensten: de katholieke, de protestantse, de orthodoxe, de anglicaanse, de islamitische, de joodse. Het boeddhisme wacht op een erkenning. Die godsdiensten kosten de overheid jaarlijks 320,7 miljoen euro, waarvan 106 miljoen aan lonen.

Maar alles is in deze sector verschillend georganiseerd. Daarom moest een commissie onder leiding van de professoren Michel Magits en Louis-Léon Christians het statuut van de erediensten hervormen.

Wat stellen zij voor?

* De erkenning zal voor iedere levensbeschouwing in twee fasen verlopen: de registratie en de erkenning.

Geregistreerd wordt een godsdienst die gedurende vijf jaar minstens vijf inplantingen heeft en die de mensenrechten respecteert. De voordelen van de registratie zijn vooral fiscaal (vrijstelling van onroerende voorheffing op gebouwen).

Erkend wordt een geregistreerde levensbeschouwing met minstens 10 inplantingen en minstens 25.000 gelovigen. Deze godsdienst moet bovendien één representatief orgaan hebben (en geen acht zoals bij de katholieke kerk), dat in discussie met de overheid kan treden. Bij een erkende godsdienst betaalt de overheid de wedden van de beoefenaars van de erediensten en neemt ze de kosten van het godsdienstonderwijs op zich.

* Om de tien jaar gaan de universiteiten na hoeveel mensen bij elke godsdienst horen. De studie bekijkt ook waaraan de Belgen geld willen geven. Op basis daarvan kan de financiering van de erediensten worden herzien.

* Het personeelskader van de erediensten wordt gehalveerd. Het komt in de toekomst op 4.228 mensen. Dat heeft echter geen “ontslagen” tot gevolg, want momenteel is het kader bij de katholieken maar voor de helft volzet. Twee op de drie pastoors “cumuleren” immers meerdere parochies, waar volgens het kader aparte pastoors zouden moeten zijn benoemd. Die zijn er niet en ze komen er ook niet meer.

De verdeling van het personeel over de erediensten zou als volgt worden: katholieken (3.401), vrijzinnigen (354), moslims (185), protestanten (140), orthodoxen (57), joden (43), boeddhisten (31), anglicanen (17).

* De beoefenaars van een eredienst krijgen hetzelfde statuut. Hun representatief orgaan mag dat zelf vastleggen, maar als dat niet gebeurt worden ze gewone werknemers zoals in de privésector.

* De wedden worden gelijkgeschakeld op het niveau van een moreel consulent van nu. Voor eventuele cumuls wordt niet meer extra betaald, de woonstvergoeding (vooral voor pastoors) verdwijnt en het aantal weddecategorieën wordt beperkt. De wedden van de meeste gewone bedienaars van de erediensten wordt met de helft verhoogd. Er komen bovendien baremieke verhogingen, precies zoals bij de federale ambtenaren.

* Iedere bedienaar van een eredienst moet op 65 jaar met pensioen. Hij mag na zijn vijfenzestigste nog gewoon doorwerken, zoals iedere gepensioneerde. Hij krijgt dan geen wedde meer, maar hetzelfde pensioen als een federale ambtenaar.

* De budgettaire weerslag van deze veranderingen is volgens de Commissie-Magits "eerder klein". Met hetzelfde personeel als nu kosten de erediensten de overheid 8,2% extra in tien jaar tijd.

* Iedere levensbeschouwing krijgt één representatief orgaan onder de vorm van een vzw of een stichting. Er mogen geen politici of diplomaten deel van uitmaken. Dat orgaan moet erop toezien dat de Belgische wetten worden gerespecteerd. Het benoemt ook de bedienaren van de eredienst en de godsdienstleraars en het houdt toezicht op hen. Het int bovendien de subsidies.

* Er komt een Hoge Raad voor de Levensbeschouwingen. Die is samengesteld uit universitaire experten, vertegenwoordigers van de erediensten en van de administratie. Hij moet adviezen geven én de tienjarige studie over de evolutie van de godsdiensten bespreken.

* Er komt geen kerkbelasting omdat dit problemen met de privacywet zou geven (iedereen zou zijn geloof moeten bekend maken) en omdat dit fiscaal te ingewikkeld zou worden.

Justitieminister Stefaan De Clerck (CD&V) deelde nog mee dat het mandaat van de Commissie-Magits tot einde maart 2011 wordt verlengd om de reacties van alle betrokkenen te verwerken.

Ondertussen richtte Kamerlid Gwendolyn Rutten (Open Vld) een aparte, besloten werkgroep op om "de gelijke behandeling tussen de erediensten te verzekeren". De werkgroep behandelt momenteel alleen de loonproblematiek. Het VB mocht als enige partij geen deel uitmaken van deze werkgroep.

JDW