"Mijn vriend lijdt aan s.eksueel slaapwandelen. Soms moet ik hem echt letterlijk van me afslaan"

Toen Margot vijf jaar geleden Loïc ontmoette (fictieve namen), waren ze allebei net uit een lange relatie. Destijds wilden beide 23-jarigen het kalm aan doen, maar ze werden al snel verliefd. Het was pas nadat ze een paar keer samen de nacht hadden doorgebracht dat ze beseften dat ze een zeer serieus probleem hadden: 'sexsomnia', ook bekend als slaapseks of seksueel slaapwandelen. Dat betekent dat Loïc zichzelf 's nachts aanraakt of seks initieert, ondanks dat hij slaapt. De eerste keer dat het gebeurde, dacht Margot dat het gewoon normale seks was, hoewel het raar voelde, alsof 'zijn hersenen waren uitgeschakeld', zoals ze dat beschrijft.

"Hij zegt en doet dingen die hij normaal gesproken niet doet, ademt anders en kijkt weg," zegt ze over zijn sexsomnia. Op een ochtend vroeg ze ernaar zonder echt te weten waar ze moest beginnen. Hij zei dat hij een vaag geheugen had van de seks, maar het zich niet echt herinnerde. Volgens Sharon Chung, onderzoekster aan de Sleep Research Unit aan het University Health Network in Toronto, heeft deze weinig bekende aandoening invloed op 8 procent van de mensen met slaapstoornissen.

"Hij is de bron, maar lijdt er ook onder"

Net zoals een slaapwandelaar een douche kan nemen zonder zich de dag erna iets te herinneren, kan Loïc zich inlaten met seksueel gedrag – zij het masturbatie of penetratie – terwijl hij slaapt. Sexsomnia heeft niet alleen invloed op de persoon die met de stoornis worstelt. Ze zijn vaak veel meer 'seksueel agressief' dan wanneer ze wakker zijn, en helaas ontvangen hun partners vaak die behandeling. "In het echte leven zou hij nooit gewelddadig kunnen zijn," zei Margot. "Maar 's nachts is hij een compleet ander persoon." Neuroloog en seksuoloog Aurore Malet-Karas noemt het fenomeen 'verminderde inhibtie'.

Met andere woorden, de persoon kan zijn seksuele impulsen niet controleren. "We zijn er nog niet in geslaagd om te bepalen of dit verbonden is met onbewuste fantasieën of niet," voegt ze eraan toe. Het ingewikkelde aan sexsomnia is dat het raakt aan kwesties van morele en persoonlijke verantwoordelijkheid: Loïc legt Margot onbedoeld veel op. "Het is erg ingewikkeld omdat hij mijn vriendje is, niet mijn lastigaard," zegt ze. "Soms is het moeilijk om niet verbitterd te zijn als je een vreselijke nacht hebt gehad. Hij is de bron van het probleem, maar hij lijdt er ook onder. Hij doet het niet expres."

"Soms moet ik hem echt slaan"

In het begin koos Margot ervoor om bij hem te blijven. Ergens op dat punt, legt ze uit, voelde ze zich betrokken bij het ondersteunen van hem. Ze kon het niet verdragen om de persoon van wie ze hield alleen te laten met zijn aandoening. Maar omdat sexsomnia nog steeds weinig begrepen wordt bij het publiek en de medische instanties, voelt ze zich vaak eenzaam en geïsoleerd. "Het onderwerp is nog niet zo lang besproken of onderzocht," zegt Malet-Karas. "Vanuit een neurobiologisch standpunt hebben we niet veel om op terug te vallen."

Een tijdje probeerde Margot Loïc te geruststellen en te ondersteunen, maar dat leidde ertoe dat ze zichzelf en de impact van Loïcs aandoening op haar eigen leven verwaarloosde. Immers, slaap heeft een grote impact op de kwaliteit van het leven, legt Malet-Karas uit. Als slaap constant wordt onderbroken, kun je vermoeidheid en ernstige gezondheidsproblemen ontwikkelen – vraag het maar aan elke nieuwe ouder. "Het beïnvloedt mijn zelfvertrouwen en mijn libido," verzucht Margot. Margot moet Loïc nog steeds op dagelijkse basis wegduwen. "Dat varieert van een eenvoudige, licht assertieve knuffel, waarbij ik hem gewoon moet aanduwen, tot het echt moeten slaan," zegt ze.

"Hij zei dat hij een verkrachter was"

"Het is echt moeilijk omdat het voelt als gratuit geweld. Ik sla hem en hij zal zich het niet eens herinneren." Elke ochtend, voordat hij zelfs maar hallo zegt, vraagt Loïc wat er in de nacht gebeurde en biedt zijn verontschuldigingen aan. Hoewel Margot hem zijn stoornis niet kwalijk neemt, komt wrok onvermijdelijk naar boven als ze ruzie maken. "Het probleem komt altijd naar voren," voegt ze eraan toe. Tijdens de eerste maand van hun relatie viel Margot vroeg in slaap en probeerde Loïc haar te penetreren, waardoor ze gewond raakte. Ze begon te schreeuwen, wat hem wakker maakte en deed beseffen wat hij aan het doen was. Hij begon te snikken en zei dat hij een verkrachter was, hoewel hij geen herinnering had aan wat er net was gebeurd.

"Als deze episodes klein en makkelijk te weerstaan waren gebleven, zou hij zich nooit bewust zijn geworden van het probleem," zegt Margot. Het duurde enkele maanden voordat Loïc eindelijk hulp zocht. "Het feit dat je slaapt, dat je deze acties niet meemaakt... Het heeft me veel tijd gekost om te beseffen [wat er aan de hand was]," legt Loïc uit. "Ik gaf mezelf de schuld omdat ik te lang deed om te begrijpen hoe ernstig dit was." In het begin dacht Loïc dat hij dit alleen aankon – net als een typische man die weigert een arts te zien, herinnert Margot zich. "Zeer patriarchaal," voegt ze eraan toe.

Gecompliceerd, zowel juridisch als ethisch

Sexsomnia is ook gecompliceerd vanuit een juridisch en ethisch perspectief. Wanneer Loïc seks heeft met Margot wanneer hij slaapt, vraagt hij niet om toestemming. Omstreden is, dat sommige verdedigers in seksuele aanrandingszaken zelfs hebben beweerd sexsomnia te hebben als deel van een succesvolle verdediging. Maar Malet-Karas gelooft dat de kwestie niet zwart-wit is wanneer mensen zich bewust zijn van de diagnose van hun partner en uit eigen vrije wil in de relatie blijven. "Alles hangt af van de beslissing om [de gediagnosticeerde partner] al dan niet te steunen," legt Malet-Karas uit.

Een jaar geleden leidden al deze complicaties ertoe dat Margot het uitmaakte met Loïc. "Ik kon het niet meer aan, ik voelde me alleen met dit probleem," zegt ze. Een paar maanden later kwamen ze weer bij elkaar, onder één voorwaarde: Loïc moest hulp zoeken bij een specialist. "Ik bleef het uitstellen omdat ik wist dat het een lang proces zou worden," herinnert Loïc zich. "Maar het is een reis die gedaan moet worden." Volgens Malet-Karas wordt sexsomnia zelden genezen. "Je moet leren ermee te leven," legt ze uit. Dit is het punt waar Loïc en Margot zich nu bevinden: Ze hebben de nodige aanpassingen gedaan om hun leven als koppel zo gezond mogelijk te maken.

Tweede slaapkamer

Ze hebben een tweede slaapkamer zodat Margot alleen kan slapen als ze dat wil; een situatie die Loïc triest vindt, maar "beheert om [mijn] gevoelens opzij te zetten om te doen wat er gedaan moet worden." Wanneer ze samen slapen, plaatsen ze een body pillow tussen hen in. "Ik kan me niet meer op mijn gemak voelen met haar huid tegen de mijne," zegt Loïc. Hoewel ze hun best doen om de aandoening niet hun relatie te laten domineren, komt het op in hun dagelijks leven. Sinds de diagnose is hun seksleven bijna non-existent geweest - Margot kan dagelijkse seks te triggerend vinden. "Het is een soort noodzakelijke pauze," zegt ze. "We zijn nog steeds een beetje geschokt door dit alles, zelfs na vijf jaar."

Loïc hoopt dat ze een manier kunnen vinden om terug te gaan naar reguliere intimiteit. "Vandaag de dag is seks vol van angst," zegt hij. "Ik doe liever niets dan het risico nemen dat er iets mis gaat. Maar door deze stoornis ontzeg ik ons iets leuks." Het is moeilijk om zich voor te stellen wat de toekomst voor hen in petto heeft, maar Loïc en Margot zijn nog steeds verliefd en zeggen dat ze deze schouder aan schouder willen begroeten. Op de slechte dagen heeft Margot echter soms het gevoel dat ze richting een breuk neigt.

"We zullen het aanpakken"

"Ik hoop dat hij er in zal slagen om me te ontlasten van een deel van het gewicht dat ik draag," zegt ze. "Ik ben hoopvol, want het is al begonnen." Als er één positief aspect aan hun beproeving is, is dat ze hebben geleerd om extreem goed met elkaar te communiceren en dat ze nu, paradoxaal genoeg, zeer comfortabel met elkaar zijn. "Het is vreemd, we weten dat we kinderen willen, ook al hebben we geen seks," zegt Loïc. "We nemen het dag na dag, maar er is hoop. We zullen het aanpakken."

(Bron: Vice)